Energietransitie avond op 27 sept j.l.

📷

Inleiding Dat Amsterdam in 2040 aardgasvrij zou moeten zijn, is inmiddels al bekend bij veel Amsterdammers. Hoe we als stad hier naartoe komen is echter nog een grote vraag. De stad aardgasvrij, of aardgasvrijer!, te maken is een hoge ambitie die door veel burgers met enthousiasme gesteund wordt, maar die ook onzekerheden met zich meebrengt: sociaal, financieel, praktisch…. Iedere buurt in Amsterdam zal een andere aanpak nodig hebben om aardgasvrijer te worden. In buurten als Oud-Oost of Betondorp waar nog veel oude, slecht geïsoleerde huizen zijn, is nog veel “basiswerk” nodig zoals betere isolatie van huizen, daken, ramen en kozijnen etc. om überhaupt klaar te zijn voor alternatieve verwarmingsmethoden. Een buurt als IJburg West daarentegen die al door een stadswarmtenet verwarmd wordt, nieuwe, goed geïsoleerde huizen heeft en waar al veel energie door middel van zonnepanelen opgewekt wordt, is al klaar voor de volgende stap in de energietransitie.

📷 📷

In elke buurt zijn investeringen nodig om energiebesparende maatregelen te financieren. Het inkomen in Oud-Oost of Betondorp ligt echter vele male lager dan in IJburg, terwijl er juist hier veel grotere investeringen nodig zijn. Toch kan iedere inwoner van Amsterdam alvast een klein stapje in de juiste richting zetten, als men zich bewust is van de noodzaak.

“Ik doe al van alles en nog wat aan energiebesparende maatregelen, maar hoe krijg ik mijn buren in beweging om mee te doen?” Met deze centrale vraag opende Anne-Martien Hupkes haar betoog. Hupkes zelf is al jaren actief, is geïnteresseerd en bevlogen in haar missie om de woningen te verbeteren en CO2-uitstoot te verminderen, maar de buren bereiken is geen makkelijke opdracht. Er is een klein groepje woningeigenaren dat actief is, de rest mee krijgen lukt niet goed.

📷

Ze betreurt het dat de RVO langs de huizen gaat om een energielabel op te nemen, maar dan niet van de gelegenheid gebruik maakt om de bewoners te informeren over wat er mogelijk is. Je staat dan toch al in de woning, dus grijp de kans om mensen te bereiken, al zijn het er maar een paar. In plaats daarvan hoort ze “de labels zijn voor ons, niet voor de bewoners” Een gemiste kans!! Hupkes oppert nog een idee om een challenge voor bewoners op te zetten, waarbij het energie verbruik centraal staat. Hoeveel energie verbruik je ten opzichte van je buren en wie in de straat verbruikt het minste energie.

📷

Met de fanfare door de buurt lopen, feestjes en energieontbijtjes organiseren, dit helpt wel om de buurt attent te maken op het initiatief om zonnepanelen te plaatsen op de huizen in de Kraaipanbuurt. Deze VVE wil de buurt zowel sociaal als ook woningbouw technisch verduurzamen, iedereen hierbij mee te krijgen werkt vooral door gezelligheid te organiseren en dan de kans te grijpen om bewoners voor te lichten. Hans van Zijl pleit ervoor dat corporaties en regelgevingen meer ruimte geven aan lokale initiatieven. Uiteindelijk heeft de VVE in de Kraaipanbuurt ervoor gekozen om in samenwerking met Zuiderlicht zonnepanelen te realiseren. Dit project is nog gaande.

Aukje van Bezeij van energiecoöperatie Zuiderlicht stelt voor hoe haar organisatie het plaatsen van zonnepanelen op openbare gebouwen organiseert. Zuiderlicht helpt niet alleen met de financiering van de panelen, maar ook met de bureaucratie. Een investering van 250 euro op 10 jaar is voor veel mensen een betaalbare optie om in een postcoderoos mee te doen aan duurzame energie. Met een lidmaatschap voor 1 euro per maand kun je al meedoen aan de energietransitie en bijdragen aan schone energie. Aukje van Bezeij benadrukt hoe belangrijk het is om het samen te doen, maar dan ook samen de successen te vieren.

📷

Merel Pilippart van de VVE De Archipel deelt ook mee in het succes van de zonnepanelen, zij heeft namelijk op IJburg met haar VVE van twee particuliere eigenaren met hulp van Zuiderlicht 40 zonnepanelen op het dak kunnen realiseren. Maar ze hebben er nog niet genoeg van en werken nu aan een plan om 500 panelen te realiseren.

📷

Linda Vosjan van Stichting Natuurlijk IJburg viert ook regelmatig mee. Natuurlijk IJburg zet zich in voor verduurzaming van IJburg. Zo is het Centrumeiland al energieneutraal en werkt de stichting nu mee om het nieuwe 6e eiland van IJburg, Strandeiland, energiepositief te maken. Door samen te werken met Waternet wordt er een nieuwe sanitatie gebouwd waarbij grijs water (dat ontstaat door douche, wasmachine etc.) gescheiden wordt afgevoerd van  de wc afvoer. De Wc-afvoer kan hierdoor waterzuiniger opgezet worden en grijs water kan weer als additionele warmtebron dienen. Met de beweging 02025 werken ze eraan om Amsterdam koploper van de energietransitie in Nederland te maken.

Ook de buurtcoöperatie oostelijke Havengebied is een van de koplopers van Amsterdam. De missie van de coöperatie is het verbinden dan de bewoners. Het faciliteren van de energietransitie is daarbij maar één pilaar. Verschillende spelers worden met elkaar in contact gebracht. Zo worden informatieavonden over thema’s zoals energietransitie, warmtenetten, zonnepanelen etc. georganiseerd. Ook worden verschillende spelers uitgenodigd om hun visie te delen zoals Nuon, het stadsdeelbestuur, woningcorporaties etc. Verschillende projecten lopen al in samenwerking met woningcorporaties en stichtingen of zijn reeds gerealiseerd. Hier is duidelijk geen gebrek aan draagvlak in de buurt, maar het grootste knelpunt, zo laat Aad Verkleij ons weten, is dat woningcorporaties de voortgang uit de projecten kunnen halen, door “onderzoek te doen” of door andere redenen naar voren te brengen die projecten voor onbepaalde tijd vertragen. Verkleij noemt zichzelf een ‘opbouwwerker Duurzaamheid’. Wat nodig is, is dat de buurtvertegenwoordigers “power” krijgen om projecten in beweging te kunnen houden. Nu trekken ze tegenover de corporaties nog steeds aan het korte eind. Een positie aan de onderhandelingstafel is dus een belangrijke factor om buurtactiviteiten te laten slagen.

Dat de woningcorporaties projecten op onbepaalde tijd kunnen vertragen of zelfs kunnen blokkeren is helaas een ervaring die ook Carolien de Gruiter van VVE Tugelaweg heeft. De Gruiter constateert dat er heel veel informatie over energietransitie is, maar weinig ervan is van toepassing voor gestapelde hoogbouw met individuele eigenaren. Uiteindelijk heeft de VVE Tugelaweg met hulp van een gemeenteadviseur een plan voor de verduurzaming van het complex gemaakt en is aan de slag gegaan. Nu al van het gas af te gaan, bleek een stap te ver, maar de isolatie verbeteren is al een stap in de goede richting. Om de kosten hiervoor de realiseren kunnen de bewoners van het complex een subsidie van de gemeente Amsterdam (of het Rijk) aanvragen voor het eind van het jaar. Knelpunt hierbij bleek echter dat het bij de subsidie een leenstelsel betreft, maar 1/3 van de woningen in het complex is nog in bezit van woningcorporatie Ymere en de woningcorporatie heeft geen interesse om een lening voor het verduurzamen van de woningen aan te gaan. Hierdoor is ook de weg voor de 2/3 particuliere eigenaren geblokkeerd om op tijd een verduurzaamheidslening aan te vragen.

📷

De Gruiter stelt terecht: er “zit geen worst in” voor de corporaties. Als corporaties er geen belang bij hebben om mee te doen aan maatregelen om huizen energiezuinig te maken, zijn particuliere eigenaren in gemengde VvE’s de dupe hiervan. Een omstandigheid die deze patstelling nog schrijnender maakt is de constatering dat het -corporatiebezit dat als eerste verkocht wordt aan particuliere eigenaren vaak van slechtere kwaliteit is, en dus het verbeteren/duurzaam maken een nog grotere opgave is. Tot slot stelt zij ook nog de energieverspilling in centrale ruimtes aan de orde. Deze ruimtes vallen onder de corporaties en zij merkt op dat Eigen Haard hier wel mee aan de slag gaat, terwijl Ymere dit niet doet, terwijl hier wel op een eenvoudige manier een flinke energie bezuiniging mogelijk is.

Herman van Plateringen van stichting Eigen Haard herkent zich niet in dit beeld. Eigen Haard heeft in de afgelopen periode een bedrag van 28.500 Euro geïnvesteerd om 300 woningen duurzamer te maken. En Eigen Haard blijft doorgaan.

📷

Volgens Van Plateringen is het grootste knelpunt voldoende draagvlak te krijgen en om iedereen dezelfde kant op te krijgen. Iedere speler heeft een ander belang om wel of niet mee te doen, of strijdige belangen waardoor een gezamenlijk besluit moeilijk wordt. Zo wil bijvoorbeeld de welstandcommissie niet dat een pand aan de buitenkant wordt geïsoleerd omdat het de gevel van het pand veranderd, maar de bewoners willen liever niet aan de binnenkant van het pand isoleren omdat ze daardoor 10 cm van de woonruimte verliezen. Ook stuit hij vaak op regelgeving van de overheid en milieuwetten die verduurzaming van woningen in de weg staan. Zo kan de aanwezigheid van een vleermuis, zomaar de isolatie van een woning voorkomen. Maar Van Plateringen blijft positief: ook kleine stappen zijn stappen in de juiste richting. Ook de schildpad komt vooruit.

Kelly Schwegler van stichting Woon houdt een pleidooi voor energiecoaches. Iedere Amsterdammer kan gratis gebruik maken van deze dienst. Getrainde vrijwilligers komen thuis bij je langs en maken op maat een rapport van aanbevelingen voor de bewoners. Het doel is hierdoor CO2-uitstoot te verminderen en natuurlijk ook energiekosten terug te brengen. Hoe kan deze gratis dienst beter bekend gemaakt worden, om meer klanten maar ook meer vrijwillige energiecoaches te werven?

Matthijs Joosten van de stadsdeelraad Amsterdam Oost roept alle burgers van Oost op om op 10 oktober, dag van de duurzaamheid naar het stadsdeelkantoor te komen en van zich te laten horen. De stadsdeelraad kan voorstellen naar de Raad van Amsterdam brengen en onderwerpen als sociale energietransitie op de kaart te zetten.

📷

Nog te doen:

-  Top van de avond (zie flipover papier) - Je moet alle kansen aanpakken, niet wachten op die ene grote oplossing. -  Meer warmtenetten in Oost, bijv. OLVG, KIT -  Alle neuzen dezelfde kant op, huurders, eigenaren, VVE, corporaties, overheden, e.d. -  Science Park: 5000 huishoudens. Delen van ervaringen tijdens ontwikkelingen, goede en slechte punten. -  Knowledge Mile, HvA, UvA, Science Park, wat kunnen zij bijdragen. -  Actiegroep tegen heaters op terrassen. -  Welke rol speelt de gemeente/overheid bij het trekken van de energietransitie? -  Alternatieven onderzoeken voor gas, zoals biogas, waterstof, zeewier, met gebruik van bestaandde gasleidingen. -  Onderzoeken wat wat de consequenties zijn voor minima met een besteedbaar inkomen van 300 euro. -  Voor de Woningcorporaties zijn er te weinig ‘incentives’, om de energie-transitie te trekken.

En nu? Leuke ideeën om meer mensen bij de energietransitie te betrekken.

-  Hou een slimme meter challenge, laat buren met elkaar in competitie gaan en reik een prijs uit! -  Feestje, in de buurt waarbij mensen ook informatie krijgen.